تأثیر کود نیتروژن و تاریخ نشاءکاری بر عملکرد، اجزای عملکرد و خوابیدگی ساقه برنج در منطقه اصفهان

به منظور بررسی تأثیر کود نیتروژن و تاریخ انتقال نشاء بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان خوابیدگی ساقه برنج (oryza sativa l.) پژوهشی با استفاده از آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان طی سال های 1386 و 1387 انجام شد. در این طرح، فاکتور اصلی را چهار سطح کود نیتروژن (شاهد، 126، 180 و 234 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و فاکتور فرعی را سه سطح تاریخ انتقال نشاء (هفته اول خرداد، هفته سوم خرداد و هفته اول تیرماه) تشکیل دادند. نتایج نشان داد که کاربرد 126 و 180 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به ترتیب باعث افزایش 13 و 17 درصدی عملکرد نسبت به تیمار شاهد شد. اما تیمار 234 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دلیل میزان خوابیدگی شدید ساقه (45%) عملکردی مشابه با تیمار شاهد (6672 کیلوگرم در هکتار) داشت. بیشترین مقدار راندمان زراعی نیتروژن (7/17 کیلوگرم دانه تولیدی به ازای هر کیلوگرم کود) در تیمار 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد که تفاوت معنی داری با تیمار 126 کیلوگرم نیتروژن در هکتار نداشت. تعداد خوشه در مترمربع در دو تیمار 126 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب نسبت به تیمار شاهد 16 و 24 درصد افزایش داشت. انتقال نشاء به زمین اصلی در هفته های اول و سوم خرداد به ترتیب عملکردی معادل 7391 و 7831 کیلوگرم در هکتار تولید نمود. اگرچه میزان خوابیدگی ساقه در تیمار هفته اول تیرماه کمتر از دو تاریخ انتقال نشای دیگر بود، اما عملکرد دانه نسبت به هفته های اول و سوم خرداد به ترتیب 29 و 37 درصد کاهش داشت. براساس نتایج این پژوهش، کاربرد 126 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و انتقال نشاء در هفته سوم خرداد برای برنج رقم سازندگی در شرایط استان اصفهان قابل توصیه است.